Hoe was het gesteld met de vrijgevigheid dit jaar ?
Rond deze eindejaarsperiode proberen fondsenwervers voor hun eigen goede doel een balans op te maken van de resultaten van het voorbije jaar, om nog beter te plannen voor het volgend jaar. Een aantal journalisten stelt ons rond deze tijd eveneens de vraag, maar dan met betrekking tot de ganse sector, in het kader van het jaaroverzicht van hun krant. Naast vaststellen of de trend stijgend of dalend is, wil iedereen ook graag weten of een ongelukkige of heuglijke gebeurtenis tijdens het voorbije jaar een impact heeft gehad op de het geefgedrag van de bevolking, zo ja hetwelk.
Tot
spijt van wie het benijdt, min of meer betrouwbare gegevens over de
vrijgevigheid zijn in ons land slechts een jaar later beschikbaar. Op basis van
beperkte objectieve gegevens en enkele extrapolaties van peilingen, worden pas nu,
eind 2022, de voornaamste tendensen van de vrijgevigheid in 2021 zichtbaar.
En
naar goede gewoonte sedert vele jaren, publiceert
Hugues d'Ydewalle (foto) van Fundraisers Forum, met
medewerking van de VEF,
haar barometer
van de vrijgevigheid van 2021 (in het Frans)
Aanvullend
op de analyses en commentaren van Fundraisers Forum, hierna enkele observaties.
Kijken
we eerst nog even terug naar 2020, het jaar van de Corona-epidemie en de eerste
strenge lockdowns. Ondanks de ruim gedeelde vrees voor een gevoelige daling van
de vrijgevigheid, mochten we nochtans een gemiddelde stijging (van ong. 15%) van
de giften in 2020 vaststellen.
Daarvoor zagen we twee verklaringen : hoge
bijdragen voor enkele campagnes in verband met opvang en verzorging van
Covid-patiënten, overwegend via de Koning Boudewijnstichting, tijdens het
eerste helft van het jaar; daarnaast het stimulerend effect van de verhoogde belastingaftrek
van 60% voor giften, overwegend tijdens de laatste maanden van 2020.
Wat
daarna zou komen, wist niemand te voorspellen. Welnu, in 2021 is het totaal aan giften voor het maatschappelijk
belang in ons land is gemiddeld quasi stabiel gebleven tegenover 2020. Het
gemiddelde verbergt allicht een aantal nuances binnen de sector. Zo daalde
‘uiteraard’ het volume aan giften bij de Koning Boudewijnstichting, in
afwezigheid van nieuwe campagnes in relatie tot Covid en de ziekenhuizen, maar kwam
het toch nog uit op het dubbele van 2019. Anderzijds hebben de overstromingen
tijdens de zomer van 2021 een grote golf van solidariteit op gang gebracht. Als
we er rekening mee houden dat een heuse herneming van het sociaal leven en de
activiteiten van de verenigingen, waaronder de fondsenwerving, pas op gang zijn
gekomen vanaf de zomer, heeft de vrijgevigheid in 2021 goed stand gehouden.
Ondanks
het feit dat het totaalbedrag aan giften niet betekenisvol is gestegen in 2021,
gingen de gemiddelde totale eigen inkomsten in de sector gevoelig omhoog. De
verklaring hiervoor komt van de inkomsten
uit legaten, die soms stegen met 50 tot 70%
in 2021, vergeleken bij 2020.
De
hoge oversterfte, vooral onder bejaarden
ten gevolge van Covid is een geloofwaardige verklaring, maar niet de enige.
Over een periode van een vijftal jaren zien we immers de verhouding van legaten tegenover giften aan goede doelen stijgen van 20
à 30% naar 40 à 60%. Op 15 jaar tijd is het totaalbedrag van
wilsbeschikkingen voor het maatschappelijk belang… verviervoudigd, naar zo’n € 800 miljoen... Overlijdens zijn onvoorspelbaar,
maar toch worden legaten voor goede doelen niet enkel een belangrijke maar ook
een stabiele inkomstenbron. Met deze
randbemerking : zelfs als legaten doorheen gans de sector duidelijk aan belang
winnen, zijn inkomsten uit legaten onevenwichtig gespreid. Een vrij beperkt
aantal organisaties is begunstigde van de meeste en grootste erfenissen.
Wat
het jaar 2022 zal betekenen voor de vrijgevigheid in ons land, is voorlopig nog
een raadsel. De eerste echo’s uit de sector wijzen op een daling van de giften,
maar we moeten dus wachten tot eind 2023 om dat te kunnen bevestigen of
tegenspreken...
Erik
Todts, voorzitter van de VEF