Verhoogde belastingvermindering voor giften : meer impact dan verhoopt

De Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF) vzw heeft in april 2020 bij de federale overheid met succes gepleit voor een verhoging van de belastingaftrek voor giften van 45 naar 60%. Op voorstel van de cdH, werd bovendien het plafond van het belastbaar inkomen verhoogd van 10 naar 20%. Wij hoopten toen dat, dankzij deze stimulerende maatregelen, de inkomsten uit de vrijgevigheid in het 2020 niet zouden dalen.

Volgens de krant L’Echo van 16 oktober, heeft de verhoogde belastingaftrek voor giften in 2020, haar doel gemist. De krant baseert deze stelling op cijfers van de FOD Financiën. Daaruit moet blijken dat er in 2020 2,5 miljoen aftrekbare giften werden gedaan (17% meer dan in 2019), voor een totaalbedrag van € 370 miljoen (ruim een kwart hoger dan in 2019). Of dit slaat op meer - nieuwe - schenkers/belastingplichtigen dan in 2019, wordt niet vermeld.  

Dit zeer goede nieuws alsook de interpretatie die eraan gegeven wordt, roepen een aantal bedenkingen op.   Het impact van de maatregel, zoals aangegeven in L’Echo, met 400.000 meer aftrekbare giften en een meeropbrengst van € 80 miljoen, overstijgt onze stoutste verwachtingen. Enkele peilingen eind 2020-begin 2021 (o.a. door de Koning Boudewijnstichting en de VEF) hadden immers aangegeven dat de verhoging naar 60% de schenkers had aangemoedigd om het bedrag van hun gift te verhogen tijdens de laatste weken van het jaar, waardoor een daling van het totaal van giften in 2020 nog net werd vermeden.
De gepubliceerde resultaten stemmen dus niet overeen met de echo’s die wij vanuit de sector gekregen hadden. Dit laat vermoeden dat solidariteit in het kader van de Coronacrisis eveneens een belangrijke rol heeft gespeeld, wellicht ten voordele van een relatief beperkte groep van verenigingen, stichtingen of instellingen (zoals OCMW’s), die direct op de crisis betrokken waren en die in de hoger vermelde peilingen niet werden bereikt.
Onze bescheiden verwachting - dat het totaalbedrag aan giften stabiel zou blijven in 2020 - betekende voor de overheid een extra investering van € 30 à € 35 miljoen (in de toelichtingen in de Kamercommissie was er sprake van € 28,5 miljoen). Vanwege het grote succes lag het bedrag dat de overheid effectief investeerde in het stimuleren van de vrijgevigheid, uiteindelijk hoger dan geschat.
Maar het feit dat de meeropbrengst voor de goede doelen (€ 80 miljoen) lager ligt dan de overheidsinvestering (€ 90 miljoen), betekent niet dat de maatregelen hun doel zijn voorbijgeschoten, zoals L’Echo het stelt. Integendeel, de filosofie van de belastingvermindering voor giften, ingevoerd in de jaren zeventig, was nooit gebaseerd op direct rendement. Het systeem beoogde een indirecte overheidsbijdrage aan instellingen die ijveren voor het maatschappelijk belang, selectief en aanvullend op de activiteiten van de overheid. Slechts een beperkt aantal verenigingen en instellingen, in een aantal welomschreven actiedomeinen, wordt daarvoor erkend.

Deze cijfers brengen ons tot een andere conclusie : het resultaat van de uitzonderingsmaatregelen van 2020 wijst erop dat de vrijgevigheid in ons land nog veel meer potentieel heeft, mits daartoe stimulansen gegeven worden.  In vergelijking met onze buurlanden, is de Belgische belastingvermindering van 45% overigens aan de lage kant : in Frankrijk bedraagt die 66% (75% voor bepaalde domeinen); in Duitsland kan het oplopen tot 100%; in Nederland en Luxemburg bedraagt het 100% vanaf een bepaalde ondergrens.
Zijn dergelijke verschillen nog verdedigbaar in Europa, met haar voortdurend stijgend supranationaal betalingsverkeer, met inbegrip voor giften ?
De resultaten van de Covid-maatregelen in 2020 zijn een overtuigend argument om de belastingvermindering voor giften permanent naar minstens 60% op te trekken.  De aangekondigde belastinghervorming van minister Van Peteghem is een goede gelegenheid om dat in te voeren.





Aanvulling : In de krant L'Echo van 26 oktober, werd de essentie van bovenstaande mededeling overgenomen.